Trái với suy nghĩ rằng bệnh lý khó tiêu thường có ở những người già. Bệnh lý khó tiêu lại thường hay gặp ở những người trẻ, tuổi dậy thì, và những người đang có trạng thái lo âu, trầm cảm…
Bệnh lý khó tiêu là gì?
Bệnh lý khó tiêu được biểu hiện bằng những triệu chứng như: Đau vùng thượng vị, đầy bụng, chướng bụng, cảm giác ăn mau no, đôi khi buồn nôn… và các triệu chứng này hay lặp đi lặp lại nhiều lần gây khó chịu cho người bệnh.
Nguyên nhân của chứng khó tiêu
Do các bệnh lý ngoài đường tiêu hóa như bệnh tim, phổi, đau cơ, phẫu thuật vùng bụng, stress… hoặc do các thương tổn tại đường tiêu hóa như trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày, viêm tụy, sỏi mật…
Nếu không tìm ra nguyên nhân kể trên thì có thể đó là bệnh lý khó tiêu chức năng.
Sinh lý bệnh của bệnh lý khó tiêu chức năng
Hiện nay vẫn chưa rõ căn nguyên của bệnh lý khó tiêu chức năng, có thể do:
- Rối loạn vận động dạ dày
- Nhạy cảm nội tạng
- Nhiễm Helicobacter pylori
- Yếu tố tâm lý, stress…
Dinh dưỡng trong bệnh lý khó tiêu chức năng
1. Ăn những thức ăn mềm, dễ tiêu hóa
Những thực phẩm nên được nấu kỹ, chín, mềm. Nên nhai kỹ khi ăn để thức ăn được nghiền nhỏ, giảm gánh nặng cho dạ dày ruột. Những thức ăn khô cứng sẽ khiến dạ dày ruột làm việc nhiều và bị kích ứng. Nếu không thể ăn được nhiều, thì nên uống thêm sữa, vì sữa là thức ăn dễ tiêu hóa và hấp thu rất tốt.
2. Bữa ăn không nên quá nhiều chất béo
Nên hạn chế những món chiên xào, nướng… nhiều dầu mỡ. Nhiều dầu mỡ sẽ khiến thức ăn lưu lại ở dạ dày lâu hơn, khó tiêu hơn, gan mật hoạt động nhiều hơn để tiêu hóa một lượng lớn chất béo trong thức ăn.
3. Chia nhỏ bữa ăn và ăn làm nhiều lần trong ngày
Tiêu hóa một lượng nhỏ thức ăn thì dễ dàng hơn nhiều so với khi tiêu hóa một lượng lớn thức ăn trong một lần. Chia nhỏ bữa ăn giúp hệ tiêu hóa hoạt động nhẹ nhàng hơn, trơn tru hơn, giảm cảm giác nặng nề sau ăn hơn, giúp cơ thể bạn không có cảm giác đầy và căng bụng.
4. Tránh ăn những thực phẩm đậm gia vị
Những thực phẩm đậm gia vị như cà ri, quá cay, quá nóng, quá chua, quá ngọt… sẽ kích thích đường tiêu hóa gây nên những triệu chứng khó chịu trong bệnh lý khó tiêu.
5. Không uống các loại nước ngọt có ga, cà phê, trà, bia rượu
Nước ngọt có ga gây đầy hơi trong dạ dày, gây ra cảm giác đầy bụng, khó tiêu. Cũng nên hạn chế hoặc không uống cà phê, bia, rượu… vốn là những thức uống kích thích đường tiêu hóa rất mạnh.
6. Uống đủ nước trong ngày
Việc uống đủ nước sẽ giúp cho hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả. Nên uống khoảng 1,5 lít nước lọc mỗi ngày để cơ thể đủ nước, để hệ tiêu hóa hoạt động được tốt và tránh bị bón. Cách uống nước đúng vẫn là không nên uống nhiều cho đã khát, nên uống từng ngụm nhỏ, lai rai cả ngày, uống ngay cả khi không khát.
7. Ăn đủ chất xơ, các loại rau quả
Ăn quá ít hoặc quá nhiều chất xơ cũng gây nên những triệu chứng khó chịu ở đường tiêu hóa ngay cả đối với những người có sức khỏe bình thường. Lượng chất xơ nên ăn khoảng 0,5 chén rau luộc mỗi bữa đối với người lớn. Ăn thêm vừa phải các loại rau quả mềm giúp cho nhu động ruột hoạt động vừa phải, tối ưu và không bị bón.
8. Tránh ăn uống trong khi nằm hoặc đang vận động
Khi nằm, thức ăn khó luân chuyển trong đường tiêu hóa do trọng lực. Khi vận động, cơ thể sẽ dẫn nhiều máu đến các cơ quan vận động là cơ bắp, do đó hệ tiêu hóa nhận được ít máu hơn so với bình thường dẫn đến tiêu hóa kém.
9. Nghỉ ngơi hợp lý sau khi ăn
Nghỉ ngơi ít nhất 30 phút sau khi ăn sẽ giúp bộ máy tiêu hóa có thời gian tiêu hóa thức ăn trong bữa ăn. Khi đó, cơ thể sẽ chỉ làm mỗi việc tập trung tiêu hóa thức ăn, hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn, ít trục trặc hơn, do đó sẽ giúp giảm các triệu chứng khó tiêu một cách đáng kể.
10. Tập thể dục các cơ vùng bụng
Việc tập thể dục các cơ vùng bụng giúp kích thích nhu động ruột hoạt động bình thường và hiệu quả. Không những tránh bị táo bón, máu cũng được tập trung đến ruột nhiều hơn để giúp tiêu hóa thức ăn một cách tốt nhất.
11. Giữ tâm trí thoải mái, nghe nhạc, thiền...
Giữ đầu óc thanh thản, tránh áp lực và căng thẳng... điều này không những có ích cho bệnh lý khó tiêu chức năng mà còn trong vô vàn những bệnh lý khác.
12. Sử dụng men tiêu hóa, thuốc điều hòa nhu động ruột… theo chỉ định của bác sĩ
Có thể bác sĩ của bạn sẽ kê đơn cho bạn những loại thuốc giúp cải thiện tình trạng bệnh lý. Những việc bạn cần phải lưu ý tiếp theo là uống thuốc vào lúc nào trong ngày, trước ăn, trong ăn hay sau ăn, uống trong bao lâu và khi nào thì cần phải tái khám.
